Mục lục
Đặc điểm của cây Chùm Bao Lớn
Tên thường gọi: Chùm bao lớn, Lọ nồi.
Tên khoa học: Hydnocarpus anthelmintica Pierre ex Laness.
Thuộc họ: Chựm bao – Kiggelariaceae.
Mô tả: Cây thân gỗ lớn cao 8-20m, cành nhánh to và xoè rộng, tán hình ô, dày rậm. Vỏ màu xám đen, có xơ. Lá đơn mọc so le, phiến lá khi non có màu hồng, khi già cứng và bóng, thường có hình trái xoan dài hoặc thuôn, dài 15-30cm, rộng khoảng 7cm, gốc không cân xứng, gân bên 8-10 cặp. Chùm 2-3 ở nách lá, ít hoa; hoa đơn tính cùng gốc hay lưỡng tính; 5 lá đài không lông, 5 cánh hoa rời nhau dài khoảng 15mm; 5 nhị; bầu 1 ô có lông với 5 giá noãn. Quả tròn to 7-12cm; vỏ quả có lông như nhung đen; hạt 30-50, to 1,5-2,2cm, có nhiều góc cạnh và có vỏ cứng như sừng. Ra hoa vào tháng 4-6, có quả vào tháng 7-11.
Bộ phận dùng: Hạt phơi hay sấy khô – Semen Hydnocarpi Anthelminticae; thường gọi là Ðại Phong Tử.
Nơi sống và thu hái: Cây phân bố rộng ở Đông Nam Á, các nước Đông Dương và Việt Nam. Ở nước ta, cây mọc ở miền Trung và miền Nam, trong rừng rậm, thường ở gần các sông suối. Cũng thường được trồng làm cây bóng mát ở các đường phố hoặc làm cảnh ở Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh. Vào mùa quả chín (tháng 8- tháng 10) lấy quả về đập lấy hạt phơi khô. Khi dùng đập bỏ vỏ cứng lấy nhân, uống trong thì ép bỏ dầu; dùng ngoài để nguyên không cần ép. Nếu dùng dầu thì ép hạt lấy dầu hoặc chiết dầu bằng dung môi.
Dược tính và công dụng của cây Chùm Bao Lớn
Thành phần hoá học: Nhân hạt có chứa dầu 64,8-65,5%, một glucosid thuỷ phân cho glucose và acid cyanhhydric. Hạt chứa 16,3%; dầu này chứa acid hydnocarpic 67,8%, acid chaulmoogric 8,7%, acid garlic 1,4%, acid oleic 12,3%, acid palmitic 7,5%, các đồng phân dưới các acid hydnocarpic 0,1%.
Tính vị, tác dụng: Vị béo hơi cay, mùi hôi, tính ấm, có độc; có tác dụng tiêu độc, sát trùng, trừ ghẻ. Dầu của hạt Chùm bao lớn cũng tương đương với dầu của cây Lọ nồi (hay dầu Chaulmoogra thực).
Công dụng, chỉ định và kết hợp: Dùng uống trong chữa phong hủi, lở ngứa ngoài da, giang mai, hay nấu với Hạt gấc, Khinh phấn, Hùng hoàng, dầu Vừng để bôi ngoài. Khi uống trong thường dễ bị nôn. Do đó, dùng thuốc có Ðại phong tử thì phải có bao ngoài bọc đường hay cao, hoặc cho vào giữa quả chuối mà nuốt để khỏi nôn mửa, kị ăn các chất sống lạnh. Dùng ngoài liều lượng không hạn chế. Trong y học, người ta thường dùng các dẫn xuất của cây như ethyl hydnocarpat gồm chủ yếu là ethyleste của chaulmoogric và acid hydnocarpic được dùng tiêm bắp thì thuốc ít gây kích thích hơn. Có khi dùng uống dầu hoá dưới dạng giọt, nhưng thuốc rất độc, cần hết sức thận trọng khi sử dụng. Hiện nay trong điều trị bệnh hủi. Chùm bao lớn đã được thay thế bằng những loại thuốc chữa khác có tác dụng và tiện sử dụng hơn. Ở Campuchia người ta cũng dùng dầu hạt trị bệnh như dầu Ðại phong tử. Vỏ cây, phối hợp với những vị thuốc khác dùng chế uống bồi dưỡng cho các phụ nữ sau khi sinh con. Quả ăn được nhưng hạt lại có độc. Tại một sô quốc gia Đông Nam Á dầu hạt dùng trị phong và bệnh ngoài da khác.
Cây Chùm Bao Lớn và các bài thuốc
Bài thuốc:
- Phong hủi, giang mai, chàm và lở ngoan cố ở chỗ: Ðại phong tử 20g, Khổ sâm bắc (củ) 120g, tán viên với hồ bằng hạt đậu xanh, mỗi lần uống 8g; ngày uống 2 lần.
- Mụn nhọt sưng đau: Ðại phong tử, Hoàng Long não đều 4g, Phèn phi.
- Cùi hủi lở loét từ lọ nồi: Đại hoàng tử đốt tồn tính trộn dầu mè, Khinh phấn xức vào còn xác lấy sắc rửa có thể trị được cả giang mai.
- Nhọ nồi chữa mũi đỏ ở ngoài: Đại hoàng, Tử nhân, Mộc miết tử nhân, Khinh phấn, Lưu hoàng tán bột, đêm ngủ bôi vào.
- Trị tay, vai lở loét: Đại phong tử đâm xức vào.
Đừng bao giờ sử dụng bất cứ thứ gì bạn không chắc chắn 100% là an toàn và nếu bạn đang bị ốm, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thứ mà bạn không quen thuộc.
Xem thêm:
Cây Chua Ngút Dai có công dụng gì?
Cây Chua Ngút Đốm có công dụng gì?
Cây Chua Ngút Hoa Thưa có công dụng gì?
Cây Chua Ngút Hoa Trắng có công dụng gì?
Nghiên cứu gia công sản xuất thực thực phẩm chức năng từ cây Chùm Bao Lớn vui lòng liên hệ
Số điện thoại : 0983425111
Nghiên cứu công thức thực phẩm độc quyền tại Nhà Máy Dược Phẩm Pulipha
